ZOOMEUM. Koncepcje rewitalizacji Starego Zoo w Poznaniu
PREZENTACJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO REALIZOWANEGO W LATACH 2018-2021 PRZEZ STUDENTÓW KIERUNKU ARCHITEKTURA WNĘTRZ
II PRACOWNIA PROJEKTOWANIA WYSTAW
Prowadzący: dr Piotr Barłóg
UCZESTNICY WYSTAWY:
MŁODZIEŻOWY DOM KULTURY NR. 1
ul. Droga Dębińska 21, Poznań
8-30.09.2021
Projekt ZOOMEUM — od menażerii do nowoczesnego parku edukacyjnego
Tradycja hodowli egzotycznych zwierząt znana jest już od czasów starożytnych, kiedy uchodziła za synonim potęgi władcy, ale dopiero wiek pary i elektryczności uczynił z niej atrakcję dla mas. Zoo jako idea ogrodu z ekspozycją zwierząt upowszechniła się w XIX wiecznej Europie jako ówczesny typ rozrywki mieszczańskiej, która była swoistym rezultatem funkcjonowania cywilizacji kolonialnych — rodzajem okna na podbity, egzotyczny świat, którego rubieże stały się dostępne także w stolicach imperiów. Naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy, ogrody zoologiczne pojawiały się jako moda także w mniejszych ośrodkach, pretendujących do grona cywilizacji zachodniej.
Znana wszystkim koncepcja menażerii, skupiająca na niewielkiej powierzchni jak największą ilość gatunków, odeszła na szczęście w niepamięć, ewoluując ku bardziej humanitarnej formule. Popularne w drugiej połowie XX wieku parki zoologiczne, w których zwierzęta zamieszkiwały na znacznie większych obszarach, bardziej przypominających ich naturalny ekosystem, dążyły z kolei do jeszcze dojrzalszej koncepcji funkcjonowania.
W przyszłości ogrody zoologiczne prócz zapewnienia przetrwania gatunkom, a zwłaszcza gatunkom zagrożonym wymarciem, będą skupiać się na aktywnym propagowaniu wartości proekologicznych, prowokując do dyskusji społecznej bez użycia przedmiotowo traktowanych zwierząt. Tak czy inaczej, istnienie zoo nierozerwalnie wiąże się z problematyką wystawiennictwa, którego ewolucja musi sprostać także zmieniającej się formule ogrodu. Stanowi to niezwykle intrygującą tematykę dla działań projektowych.
W Poznaniu istnieją dwa ogrody zoologiczne — stary, liczący blisko 150 lat i nowy, zbliżający się do 50. Stary jako świadek tradycji, jest w chwili obecnej zabytkowym parkiem w sercu miasta. Niemal pozbawiony zwierząt, które przeniesiono do nowego, obszernego parku zoologicznego w innej części aglomeracji, stanowi interesujący relikt z urokliwą, częściowo zachowaną architekturą ówczesnej epoki.
Wspólnie z moimi studentami, zastanawiamy się jak wykorzystać jego tkankę, przywodząc na myśl nieobecne już zwierzęta. Idea ZOOMEUM powstała jako gra słów: ZOO, ZOOM i MUZEUM — ma w zamyśle stanowić punkt wyjścia dla edukacyjnego centrum dialogu nad kwestiami ekologii oraz ewolucji fenomenu zoo, łączącymi historię z nowoczesnością.
Jako temat dydaktyczny prowadzony w ramach projektowania wystawiennictwa, jest sposobem uwrażliwiania na kwestie przyrody, architektury, edukacji, ale także wszechobecnego przemijania.