22.10.2020 godz. 18.00

https://youtu.be/N5TMbt5Y-Gk

Fotograficzna natychmiastowość to nie tylko produkty koncernu Polaroid. Okazuje się, że od samych początków fotografia pozwalała na szybką konfrontację z obrazem, który musiał być często wywoływany na miejscu. Fotobudki, polaroidy, ale i fotografia cyfrowa – wszystko to gwarantuje natychmiastowe doświadczenie widoku, utrwalonego różnymi technikami. Szósty wykład, zrealizowany w ramach projektu Popularne spotkania z fotografią dotyczył będzie właśnie fotograficznej natychmiastowości, ze szczególnym uwzględnieniem polaroidów. Historia amerykańskiej marki i jej – dość egzotycznej – obecności w polskiej sztuce i kulturze zostanie zilustrowana przykładami z różnych okresów.
Cykl wirtualnych spotkań, finansowany w ramach programu stypendialnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowany jest przy współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Fotografii w Krakowie i Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu.

Popularne spotkania z fotografią 
cykl wykładów online Witolda Kanickiego

Program „Popularne spotkania z fotografią” wypełnia powstałą w obecnych czasach lukę w muzealnej i akademickiej edukacji skierowanej do szerokiego grona odbiorców. W ramach projektu odbędzie się siedem otwartych, popularyzatorskich wykładów online Witolda Kanickiego dotyczących różnych aspektów historii fotografii. Począwszy od 17 września cotygodniowe wirtualne prelekcje będą odbywały się w czwartki o godzinie 18.00, na platformie youtube, a linki do poszczególnych spotkań pojawią się na stronach promujących wydarzenie. Po każdym z wykładów odbędzie się dyskusja. Cykl wirtualnych spotkań, finansowany w ramach programu stypendialnego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci, realizowany jest przy współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, Muzeum Fotografii w Krakowie i Uniwersytetem Artystycznym w Poznaniu.

Choć w obecnych czasach coraz częściej publikuje się syntetyczne książki poświęcone całej historii fotografii, to jednak wiele z nich powtarza ten sam kanon dzieł i nazwisk. A gdyby jednak na fotografię spojrzeć nieco inaczej, wychodząc od strony pojedynczych zagadnień, zjawisk czy konwencji, pojawiających się w odmiennych momentach jej istnienia? Okaże się wówczas, że historii fotografii może być wiele, a specyfika punktu wyjścia ma znaczący wpływ na postrzeganie i wartościowanie różnych zjawisk historycznych i postaci. Z tej właśnie przyczyny każdy z wykładów przyglądał się będzie losom fotografii przez pryzmat innego fenomenu kulturowego.

Cykl spotkań rozpocznie zjawisko fotograficznego negatywu (wykład Negatywna historia fotografii, 17 września 2020, godz. 18.00) rozumianego zarówno jako klisza, matryca wszechobecna w dobie fotografii analogowej, jak i specyficzny obraz o odwróconych światłach i cieniach, wykorzystywany przez fotografów w różnych epokach. Motywem przewodnim kolejnego spotkania będzie abstrakcja (wykład Abstrakcyjna historia fotografii, 24 września 2020, godz. 18.00). Choć paradoksalnie zdjęcia kojarzą się z realizmem i drobiazgowym odwzorowaniem świata widzianego, to jednak zjawisko abstrakcji towarzyszyło fotografii od momentu narodzin, a wielu abstrakcjonistów aktywnych w ubiegłym stuleciu wykorzystywało fotografię w swoich artystycznych działaniach. W książkach dotyczących dziejów fotografii dominują wprawdzie zdjęcia realistyczne, ale i czarnobiałe. Dlatego warto przyjrzeć się także mocno zaniedbanej historii koloru w fotografii (wykład Kolorowa historia fotografii, 1 października 2020, godz. 18.00), który – wbrew powszechnym opiniom – także pojawił się w pierwszych dniach jej istnienia. Wczesne fotografie malowano, gdyż społeczeństwo nie tolerowało abstrakcyjności monochromów.

Historycy fotografii podkreślają często, że fotografia narodziła się na styku dwóch epok – romantyzmu i pozytywizmu. Po dzień dzisiejszy medium to bywa wykorzystywane jako empiryczny świadek, obiektywny i neutralny zapis świata, ale i subiektywny i emocjonalny obraz, odzwierciedlający indywidualne uczucia fotografa. Paradoksy z tym związane staną się przedmiotem kolejnego wykładu (Romantyczne dokumenty, 8 października 2020, godzina 18.00). W następnym tygodniu natomiast lejtmotywem prelekcji staną się przeróżne kontrowersje wokół fotografii (wykład Kontrowersyjne przypadki w historii fotografii, 15 października 2020, godzina 18.00). Skrajny realizm obrazów fotograficznych prowadził często do prób cenzurowania, społecznego oburzenia i protestów, prowokowanych obyczajową, religijną lub polityczną wymową zdjęć.

Jedną z cech fotografii, która zapewniła jej przewagę w wyścigu z innymi mediami artystycznymi była szybkość otrzymywania obrazu. Choć fotograficzna natychmiastowość kojarzy się dziś z polaroidami to jednak w istocie już pierwsze zdjęcia dostępne były niemalże od ręki. Zagadnienia fotograficznej natychmiastowości, ze szczególnym naciskiem na historię polaroidów zdeterminują tematykę przedostatniego wykładu (Polaroid i natychmiastowość w fotografii, 22 października 2020, godzina 18.00). Ostatnie spotkanie dotyczyło będzie natomiast relacji pomiędzy fotografią a filmem (Kinematograficzne przypadki w historii fotografii, 29 października 2020, godzina 18.00). Swoistą kinematograficzność obserwujemy już bowiem w epoce poprzedzającej narodziny kina, a współcześni fotografowie (Gregory Crewdson czy Jeff Wall) współtworzą nurt, świadomie nawiązujący do filmowych obrazów.

Witold Kanicki – doktor historii sztuki, adiunkt na Wydziale Edukacji Artystycznej i Kuratorstwa Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu, wykładowca Zürcher Hochschule der Künste w Zurychu (2015–2019) oraz Warszawskiej Szkoły Fotografii. Honorowy członek ZPAF. Niezależny krytyk i kurator. Autor kilkudziesięciu tekstów o sztuce i fotografii, publikowanych m.in. na łamach „Kwartalnika Fotografia”, „Artluka”, „Exitu”. Jego książka pt. Ujemny biegun fotografii: negatywowe obrazy w sztuce nowoczesnej, ukazała się nakładem wydawnictwa Słowo/obraz terytoria w grudniu 2016 roku. W latach 2010–2012 był kuratorem Galerii Fotografii Pf w Centrum Kultury „Zamek” w Poznaniu. Obecnie pracuje nad wydaniem antologii polskich tekstów o fotografii a także monografią poświęconą polaroidom Wacława Nowaka. Witold Kanicki jest Ślązakiem zamieszkałym w Poznaniu.