Instytucja sztuki

JM Rektor Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu ma zaszczyt zaprosić na wernsisaż wystawy towarzyszącej 36. edycji Konkursu im. Marii Dokowicz zatytułowanej „Instytucja sztuki”

Zapraszamy na wernisaż wystawy towarzyszącej 36. edycji Konkursu im. Marii Dokowicz zatytułowanej Instytucja sztuki z udziałem wybranych laureatów poprzednich edycji Konkursu, która odbędzie się w Galerii Miejskiej Arsenał w dniu 28 października 2016 o godzinie 18.00.

ARTYŚCI: Wojciech Hoffmann, Mirosław Kaczmarek, Dorota Koziara, Damian Reniszyn, Anna Skupińska, Aleksandra Winnicka
„Dzieło sztuki jest przedmiotem, który ktoś określił mianem dzieła sztuki” – teza ta stanęła u podstaw instytucjonalnej teorii sztuki zaproponowanej w połowie lat 70. przez amerykańskiego profesora filozofii z chicagowskiego University of Illinois, George’a Dickie’go. Według tego autora twórca prezentujący określony obiekt jako przedmiot artystyczny przedstawia „kandydata do oceny” – kieruje do odbiorców roszczenie uznania jego wytworu za sztukę. Faktyczne uznanie artystyczności dzieła zależy jednak ściśle od tzw. artworldu, czyli całokształtu instytucji społecznych profesjonalnie zajmujących się sztuką i tworzących te instytucje ludzi. Uzależnia to rozpoznanie sztuki od wielu wzajemnie determinujących się czynników, bowiem artworld nie posiada ściśle sformalizowanej struktury, a samo uznanie danego przedmiotu za dzieło sztuki nie ma kształtu formalnego, urzędowego nadania. Już na początku XX wieku wykazał to Marcel Duchamp, gdy zgłosił słynny pisuar jako Fontannę do konkursu – podobno otwartego na wszelkie formy twórczości – jakim zgodnie z deklaracją organizatorów miał być Armory Show. Pisuar odrzucono, a mimo to na trwałe wpisał się on na karty historii sztuki.

W kontekście teorii Dickie’go pojęcie „instytucja sztuki” zyskuje zatem dwa znaczenia – jedno, które ma charakter bardziej potoczny, które jest równoznaczne z instytucją powołaną do prezentowania sztuki (np. galeria lub muzeum) oraz drugie, o charakterze ontologicznym, odnoszące się do tego czym jest sztuka sama w sobie. Oba te znaczenia przeplatają się w formule instytucjonalnego uznania wartości twórczości artystycznej, którą jest konkurs na najlepsze w danej kategorii dzieło. Jego uczestnik zgłasza roszczenie do uznania jego wytworu za dzieło sztuki, powołane do tego jury decyduje o jego uznaniu lub odrzuceniu, a instytucja, w której odbywa się wystawa pokonkursowa sankcjonuje dokonany wybór mocą swojego instytucjonalno-organizacyjnego autorytetu.

Gdy przyglądamy się konkursom artystycznym z pewnego dystansu okazuje się jednak, że reguły jej powstawania i uznawania nie są jednoznaczne. Otwartość samego pojęcia sztuki sprawia, że nie jest ono w pełni obiektywne. Stanowi wypadkową sądów jury i publiczności, a najbardziej pewnym elementem procedury wyboru są aspiracje samych twórców. Okazuje się, że sztuka staje się w ten sposób zjawiskiem samoreplikującym się – nie tylko sama wyznacza reguły według których powstaje, kryteria własnego wartościowania, ale również język, którym powinna być opisywana. W tym kontekście zwrot twórców w kierunku refleksji na temat mechanizmów samo-reprodukcji świata artystycznego stanowi próbę przezwyciężenia deterministycznego kontekstu twórczości artystycznej.
Wystawa prezentuje różne postawy artystyczne, których cechą wspólną jest wypływające z dzieł pytanie o sens dzieła sztuki i sens bycia artystą – pytanie o status instytucji sztuki w rozumieniu George’a Dickie’go.

KURATORZY: Mateusz Bieczyński, Katarzyna Kucharska, Maciej Kurak